CCCLV.

1463, März 16. Kamenz.

Visitationsinstrument des Bruder Johannes, Abtes von Alt-Zelle.

In nomine sancte et individue trinitatis, patris et filii et spiritus sancti. Nos frater Johannes abbas Veteris Celle Cisterciensis ordinis Misnensis dyocesis a capitulo nostro generali reformator et visitator omnium et singulorum monasteriorum ordinis eiusdem utriusque sexus in regno Bohemie et Slesia constitutorum specialiter deputatus, monasterium Camentcz personali presencia visitantes anno domini M° CCCCLXIII° feria quarta post dominicam Oculi, ea, qua pro honore dei incremento religionis sacre ac conservacione pacis et caritatis necnon pro comodo et utilitate utriusque status domas prefate reformanda et statuenda, quemadmodum pronunc tempus et temporum cursus hominumque condiciones permittunt, cognovimus hic brevi sub contextu annotari fecimus, volentes, quoniam ita exacte et summe deliberacionis liberamine ex multis pauca breviaque ex longis tenenda excerpsimus, ut quanto pauciora et breviora sint, que sanximus tanta sollicicius et sine irrefragabilitate custodiantur. In primis, ut cetera omnia adiciantur regnum dei et iusticiam eius querendo, statuimus, quod divinum officium diurnum pariter et nocturnum cum missis et defunctorum officiis integre et devote, prout in presenciarum invenimus, persolvatur; divina autem, ut speramus, propicia clemencia cum fratrum numerus augmentabitur usque quatuordecim, laus nocturna laudes primarum ceterarumque horarum cum missis et officiis defunctorum reverenter et sine diminucione, horeque beate virginis necnon preces: Letatus sum, in missa distincte et integre in ecclesia peragantur. Item silencium regulare iuxta decretum diffinicionum distinccione VII capitulo quinto sub penis ibidem contentis, mandamus striccius observari. Et ne, ut ait sanctus pater noster Benedictus salvatoris nostri utens consilio, graventur corpora nostra in crapula et ebrietate, decernimus, ut huius domus conventus a festo Crucis secundum regulam usque ad Pasca post nonam comedat et una sit refeccione contentus. Cuius disposicionem, ut fratres sufferre valeant, domino abbati commisimus, nec ullo tempore post vesperas plus quam semel in biberibus sedeant et hoc in refectorio, nisi prior considerata necessitate aut imbecillitate alicui aut aliquibus plus aut alibi indulgendum congruit. Estatis autem tempore post cenam volumus pulsum collacionis iuxta discrecionem prioris ita moderari, ut qui necesse habent bibere, poterint refectorium intrare et ibi necessitatem suam explere. Nec sessiones aut potaciones foras monasterium in solaciis neque esus carnium extra aut intra monasterium, nisi ut constitucio Benedictina capitulo XXII luculenter exprimit, sub penis ibidem et in diffinicionibus distinccione XIII capitulo II. exaratis de cetero fiant. Et quoniam iuxta canonicas sanxiones et sancti patris nostri Benedicti constitucionem abbati omnes et in omnibus obedire tenentur, mandamus et sub excommunicacionis pena statuimus, ut quicumque persona extra vel intra monasterium officium sibi assignatum habens sive sit grangia, parrochia, capellonatus aut quodcumque aliud ad nutum abbatis, cum ab eo requisitus fuerit, omni tergiversatione semota libere et sine eiusdem officii spoliacione aut diminucione resignet, alias prefatam excommunicationis sentenciam declarari debet incidisse et ab omnibus, ne eiusdem sentencie participes efficiantur, cautius evitari. Nec de cetero dominus abbas aliquem de fratribus suis in parrochiam monasterio non incorporatam collocet, et qui actu ibi collocati sunt, infra duos menses sub pena ingressus ecclesie revocet. Demum vestimentorum liniorum iuxta ordinis consuetudinem usum et ingressum mulierum intra septa abbatie seriosius interdicimus sub penis in ordine et presertim in distinctione IIII capitulo primo contentis. Districte eciam precipimus domino abbati, ne quemquam fratrum ad sui ipsius instanciam emittere audeat sub pena, distinctione capitulo III constituta. Si quis autem cum consilio seniorum omnino emittendus erit, modus et forma in eadem distinctione capitulo pretacto observentur. Postremo bonorum huius monasterii alienacionem, pensionem ad tempus vel ad vitam, vendicionem debitorum, de novo contractionem omnino fieri interdicimus nisi secundum quod canonica, papalia atque regularia ordinis nostri statuta sonant et quod de eisdem contractibus iam factis sive, ut premittitur, in futurum fiendis certa et diligens notula fiat et in unum libellum redigatur, quando scilicet, quanto pretio, quibus condicionibus, quibus coram ceterisque et singulis in huiusmodi contractibus necesse annectendis, ut sit successoribus memoriale. Pro huius brevis carte conclusione et eiusdem execucione dominum abbatem exhortamur, ut cogitet, quam arduam rem suscepit, regere animas et pro hiis racionem reddere et multorum moribus deservire et studeat ut pius pater habere vinum correctionis et oleum consolacionis. Priori quoque mandamus paterna auctoritate, ut cum diligentia, que corrigenda fuerint, corigat nec excessus fratrum dissimulet non tamen improperando set misericordiam in omnibus preponendo, ut ipse eandem consequatur, fratres ad ampliorem reverenciam domini abbatis inducat, et, ut sint disciplinati et quieti, summopere intendat. Hanc autem nostram cartam precipimus apud cantorem custodiri et per eum singulis VI feriis Quatuortemporum coram abbate et conventu legi, ut de ipsius ignorantia nullus se valeat excusare. Datum et actum in prefato monasterio Camentcz anno, die quibus supra nostri sub appensione sigilli.

Or. Perg. An einem Pergamentstreifen das leidlich erhaltene Abtsiegel in grünem Wachs (stehende Abtfigur unter gothischem Portale; Umschrift: SIGILLUM . IOHANNIS . ABBATIS . MONASTERII . CELLE . SANCTE . MARIE.) Vgl. Beyer, Das Cistercienser-Stift und Kloster Alt-Zelle in dem Bisthum Meissen. Dresden 1855. S. 20 flgd.

Codex Diplomaticus Silesiae, hrsg vom Vereine für Geschichte und Alterthum Schlesiens, Bd 10, Urkunden des Kloster Kamenz. Hrsg von Dr Paul Pfotenhauer, Breslau 1881.